Korisne informacije
Brzi linkovi
Poslovno okruženje
Rečnik pojmova
Objašnjenje stručnih pojmova iz oblasti brokerskog poslovanja
Izvor: Beogradska berza a.d. Beograd
MARKET MEJKER
Član Berze koji je ispunio Zakonom propisane uslove i koji je sa Berzom zaključio ugovor o market mejkingu kojim se obavezuje da na kontinuiranoj osnovi i za sopstveni račun ispostavlja naloge kupovine i naloge prodaje za hartije od vrednosti na koje se ugovor odnosi.
METOD TRGOVANJA
Različite procedure koje se koriste u trgovanju hartijama od vrednosti. Trgovanje na Berzi može biti organizovano po sledećim metodama trgovanja:
- metodom preovlađujuće cene,
- metodom kontinuranog trgovanja i
- metodom minimalne cene
METOD KONTINURANOG TRGOVANJA
Jedan od standardnih metoda trgovanja koji se primenjuje u trgovanju na Beogradskoj berzi. Ovaj metod se primenjuje za sve hartije od vrednosti koje se nalaze u trgovanju na berzanskom tržištu i vanberzanskom tržištu, a ispunjavaju kriterijume likvidnosti. Osnovna karakteristika ovog metoda je mogućnost zaključivanja više transakcija po različitim cenama, u okviru definisane zone fluktuacije, a u toku jednog trgovačkog dana.
METOD MINIMALNE CENE
Metod trgovanja rezervisan isključivo za akcije koje iznosi na trgovanje Akcijski fond i na njegov zahtev, u kom se, po minimalnoj ceni, određenoj od strane Akcijskog fonda, prodaje paket akcija ne manji od 10% i ne veći od 15% od ukupnog broja akcija izdavaoca.
METOD PREOVLAĐUJUĆE CENE
Metod u kom se preovlađujuća, jedinstvena cena za predmetni trgovački dan određuje na osnovu svih ispostavljenih naloga ponude i tražnje, a prilikom utvrđivanja preovlađujuće cene primenjuju se sledeći kriterijumi: maksimiziranje obima prometa i minimiziranje razlike između cene koju je moguće utvrditi i indikativne cene.
NALOZI ZA TRGOVANJE
Formalni, pisani dokument koji klijent kupac i/ili klijent prodavac daje svom brokeru za kupovinu, odnosno, prodaju konkretne hartije od vrednosti. Broker naloge svojih klijenata iznosi na Berzu u skladu sa instrukcijama označenim u nalogu.
OBVEZNICA
Hartija od vrednosti koju pravno lice emituje radi pozajmljivanja novčanih sredstava na određeni rok i zbog toga spada u dužničke hartije od vrednosti. Vlasniku obveznice pripada kamata utvrđena odlukom o emisiji hartija i o roku dospeća vraća se uloženi iznos. Po svojoj ročnosti mogu biti kratkoročne (do godinu dana) i dugoročne (preko jedne godine). Kao i akcije, obveznice mogu biti predmet trgovine na tržištu hartija od vrednosti, poklona i ostavine. Ima više vrsta obveznica. Izdavaoci obveznica mogu biti i država i jedinice lokalne samouprave.
P/B
Predstavlja količnik tržišne cene akcija i njene knjigovodstvene cene. Vrlo često se koristi kao "alat" za utvrđivanje precenjenosti, odnosno, potcenjenosti akcija.
P/E
Predstavlja količnik tržišne cene akcije i dobiti po akciji (EPS pokazatelj). U osnovi, pokazatelj P/E govori kolika stopa prinosa se može ostvariti ulaganjem u jednu akciju određenog preduzeća.
PORTFOLIO
Skup različitih hartija od vrednosti kojim raspolaže jedno lice.
PORTFOLIO MENADŽER
Pravna lica koja upravljaju hartijama od vrednosti za račun svojih nalogodavaca (klijenata). Stepen upravljanja zavisi od ugovorenih ovlašćenja sa vlasnikom hartije. Portfolio menadžer može biti specijalizovan za određene hartije od vrednosti.
PRIMARNO TRŽIŠTE
Označava prvu prodaju izdatih hartija od vrednosti, tj. zainteresovani kupci kupuju hartije od kompanije koja ih je izdala, po ceni koju je kompanija utvrdila odlukom o emisiji.
PRINOS
Profit koji vlasnik hartije od vrednosti dobija od posedovanja same hartije. Prinos na akcije je dividenda i kapitalna dobit, dok je prinos na obveznice kamata i/ili kapitalna dobit.